به گزارش خبرگزاری حوزه، کارگاه تحلیل گفتمان با حضور دکتر علی اصغر سلطانی عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم به همت اداره امور پژوهشی اداره کل پژوهش با حضور اعضای هیئت علمی آموزش و پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی و پژوهشگران پژوهشکده اسلام تمدنی برگزار گردید. 

سلطانی در ابتدای نشست گفت: تحلیل گفتمان حوزه گسترده‌ای است و از زوایای متفاوتی مورد بحث بوده است. بنابراین توضیح اینکه گفتمان و تحلیل گفتمان چیست، کار چندان ساده‌ای به نظر نمی‌آید. اما اگر بخواهیم تعریفی کلی از تحلیل گفتمان ارائه بدهیم، شاید بتوانیم بگوئیم شیوه‌ای برای حل مسئله پژوهشی از طریق ساخت‌شکنی و واسازی و تجزیه و تحلیل متن است. البته این تعریف خیلی کلی است و بستگی زیادی به این دارد که با چه رویکردی به مسئله نگاه کنیم. اگر بخواهیم یک دسته‌بندی کلی ارائه بدهیم، شاید بشود سه نوع نظریه گفتمانی را از هم متمایز کرد. مدل اول همان تحلیل گفتمان نقشگرا و کاربردشناسی زبان است. دسته دوم تحلیل گفتمان انتقادی یا گفتمان شناسی انتقادی است. دسته سوم نظریه های بساساختگرای گفتمان(نظریه لاکلا و موف) است.

وی تصریح کرد: در رویکردهای مبتنی بر زبان‌شناسی و کاربردشناسی زبان تحلیل‌ها در سطح خرد زبانی است و به تحلیل‌های کلان سیاسی - اجتماعی پرداخته نمی‌شود. برعکس در تحلیل گفتمان حوزه‌های علوم سیاسی – اجتماعی، تحلیل‌ها در سطح کلان صورت می‌گیرد و تحلیل خرد نادید گرفته می‌شود. یعنی آنها وارد ساخت‌های ریز زبانی نمی‌شوند که بتوانند براساس آنها تحلیل‌های کلانشان را ابتناء کنند. هر دو این رویکردها با مسائلی مواجهند. چراکه تحلیل کلان بدون تحلیل خرد چندان نمی‌تواند بر مباحث دقیق استوار باشد و مبتنی بر داده‌های قابل بررسی نیست. از سوی دیگر تحلیل‌های زبان‌شناختی خرد هم مشکلاتی دارد چراکه خیلی ریز به مسئله نگاه می‌کند و نگاه کلان را نادیده می‌گیرد. این مسائل را تحلیل گفتمان انتقادی به نحوی حل می‌کند. چون هم تحلیل در سطح خرد زبان‌شناختی دارد و هم به تحلیل‌های انتزاعی‌تر و کلان‌تر اجتماعی نظر دارد و این دو را در کنار هم انجام می‌دهد. 

313/32